Sigara ve Dişeti Hastalıkları
07 Ocak 2019
Periodontoloji, diş etlerini korumakla kalmaz; vücut sağlığının genel dengesi açısından da kritik bir role sahiptir. Ağız içindeki bakteriler, diş etlerinde iltihap oluşturduğunda yalnızca lokal sorunlara yol açmaz. Bu bakteriler, tedavi edilmezse kana karışabilir ve farklı organlara ulaşarak sistemik rahatsızlıkları tetikleyebilir. Bu durum, diş eti hastalıkları ile kalp-damar rahatsızlıkları, diyabet, böbrek ve solunum yolu hastalıkları arasındaki bağlantıyı ortaya koyar.
Uzun süre devam eden diş eti çekilmesi ve iltihap, bağışıklık sistemini sürekli olarak uyarır. Vücut karşı savunma tepkisi oluşturur. Ancak zamanla bu tepki, sağlıklı dokuların da zarar görmesine neden olabilir. Ağızda başlayan bu süreç, fark edilmediğinde genel sağlık üzerinde zincirleme etkiler yaratabilir. Kalp kapakçıklarında enfeksiyon (endokardit), damar tıkanıklıkları ve diyabet kontrolünde zorluk gibi durumlar, diş eti enfeksiyonlarının dolaylı sonuçları arasında yer alır.
Bu nedenle periodontoloji tedavileri sadece estetik ya da lokal bir işlem olarak görülmemelidir. Diş hekimi, düzenli aralıklarla yaptığı kontrollerle diş etindeki hastalıkları erken dönemde fark eder ve tedavi ederek hem ağız hem de vücut sağlığını korur. Bu kontroller, iltihabın yayılmasını engellediği gibi, bağışıklık sisteminin de gereksiz yere yorulmasını önler.
Diş etlerinin sağlıklı kalması, vücudun genel direncini destekler. Periodontoloji, ağızda başlayan iltihabi süreçlerin diğer organlara ulaşmasını engelleyerek hem uzun vadeli ağız sağlığını hem de genel yaşam kalitesini korur.
Periodontoloji, dişleri çevreleyen yumuşak ve sert dokuların sağlığını inceleyen bir diş hekimliği dalıdır. Bu alanda diş etleri, kök yüzeyleri, çene kemiği ve bağ dokular değerlendirilir. Amaç; dişleri yerinde tutan dokuların hastalanmasını önlemek, mevcut sorunları tedavi etmek ve diş kaybını engellemektir.
Diş eti hastalıkları, plak birikimi, diş taşları veya yanlış fırçalama alışkanlıkları sonucu gelişir. İlk aşamada diş etlerinde kızarıklık ve kanama görülürken ilerleyen dönemde diş etinde çekilme ve kemik kaybı oluşabilir. Eğer zamanında tedavi edilmezse sağlam dişler bile gevşeyip düşebilir. Periodontoloji uzmanı, bu süreçte hastalığın seviyesini belirler ve gerekli tedaviyi planlar. Diş taşı temizliği, kök yüzeyi düzleştirme ve gerektiğinde cerrahi işlemlerle diş etleri yeniden sağlıklı hale getirilir. Düzenli kontrol ve doğru fırçalama teknikleriyle bu hastalıkların önüne geçilebilir.
Periodontoloji her yaş grubundan birey için gerekli bir diş hekimliği alanıdır. Diş eti sorunları çoğunlukla ileri yaşlarda ortaya çıksa da, çocukluk ve gençlik dönemlerinde de görülebilir. Süt dişleri döneminde başlayan hatalı fırçalama alışkanlıkları, yanlış beslenme ve ağız hijyeninin ihmal edilmesi, ilerleyen yıllarda hastalık riskini artırır. Bu nedenle erken yaşta düzenli kontrollerin yapılması büyük önem taşır.
Ergenlik döneminde hormon değişiklikleri diş etlerinde hassasiyet, kızarıklık ve şişlik gibi belirtiler oluşturabilir. Orta yaş ve üzeri bireylerde ise diş taşlarının birikmesi, sigara kullanımı, sistemik hastalıklar ve stres, diş etlerinin direncini azaltır. Periodontoloji tedavileri bu evrede diş kaybını önleyerek dişlerin doğal yapısının korunmasına yardımcı olur.
Yaşlı bireylerde diş eti dokusu daha ince ve hassas hale gelir. Bu nedenle profesyonel temizlik ve kök yüzeyi düzleştirme işlemleri, diş etlerinin sağlığını korumak için düzenli aralıklarla yapılmalıdır. Diş doktoru, her yaş grubuna özel bakım önerileri sunarak tedaviyi kişiye göre planlar. Periodontolojiye gitmek için yaş sınırlaması yoktur. Diş etlerinde kanama, ağız kokusu, şişlik ya da hassasiyet fark edildiğinde erken dönemde müdahale edilmesi, ilerleyen dönemde çok daha ciddi hastalıkların önüne geçer. Düzenli kontroller, sağlıklı diş etlerini korumanın en etkili yoludur.
Periodontoloji, dişleri çevreleyen yumuşak ve sert dokularla ilgilendiği için bu alandaki hastalıklar diş etlerinde başlayan, kök ve kemik yapısına kadar ilerleyen rahatsızlıklardır. Bu hastalıklar erken dönemde fark edilmezse diş kaybına kadar gidebilir. Hekim muayenesiyle erken tanı konulduğunda tedavi çok daha kolay olur.
Sık görülen hastalıklar şunlardır:
Bu hastalıkların çoğu, düzenli diş taşı temizliği ve iyi bir ağız hijyeniyle önlenebilir. Gecikmiş durumlarda periodontoloji uzmanı, kök yüzeyi düzleştirme ya da cerrahi tedavi uygular. Düzenli fırçalama, diş ipi kullanımı ve profesyonel temizlik alışkanlığı kazanıldığında, diş etleri sağlıklı kalır ve olası hastalıklar büyük ölçüde engellenir.
Diş eti hastalıkları yavaş ilerlediği için başlangıçta fark edilmez. Ancak bazı belirtiler, erken dönemde hastalığın sinyallerini verir. En sık görülen ilk belirti, diş fırçalarken veya diş ipi kullanırken diş etlerinden kan gelmesidir. Sağlıklı diş eti açık pembe renkte, sıkı yapıda ve dokunulduğunda kanamayan bir dokudur. Eğer diş etlerinde kızarıklık, şişlik ya da hassasiyet hissediliyorsa bu, hastalık sürecinin başladığı anlamına gelebilir.
Aşağıdaki durumlar da diş eti sağlığında problem olduğunu gösterir:
Bu belirtilerden biri bile varsa gecikmeden bir doktor kontrolüne gidilmelidir. Erken teşhis, diş etlerini eski sağlığına döndürmek için en etkili yoldur. Periodontoloji uzmanı, diş taşı temizliği ve kök yüzeyi düzleştirme gibi işlemlerle hastalığın ilerlemesini durdurabilir. Düzenli fırçalama, diş ipi kullanımı ve profesyonel temizlik alışkanlığı kazanıldığında diş etleri yeniden sıkı, sağlıklı ve kanamasız bir görünüme kavuşur.
Periodontoloji tedavisi, diş etlerinde oluşan iltihap ve dokusal kaybın giderilmesini hedefler. Tedavi süreci, hastalığın evresine göre planlanır. İlk aşamada diş yüzeyinde ve diş eti altında biriken plak ile taşlar temizlenir. Bu işlem, diş eti iltihabını azaltır ve dokuların kendini yenilemesini sağlar. Erken dönemde yapılan bu temizlikle birçok hasta ek müdahaleye gerek kalmadan iyileşme sürecine girer.
İleri vakalarda tedavi, kök yüzeyinin düzleştirilmesiyle devam eder. Bu işlemde doktor, diş eti altındaki enfekte bölgeyi özel aletlerle temizleyerek yüzeyi pürüzsüz hale getirir. Böylece bakterilerin yeniden tutunması zorlaşır. Eğer diş etinde çekilme veya kemik kaybı mevcutsa, periodontoloji uzmanı cerrahi yöntemlerle diş etini yeniden şekillendirebilir. Bazı durumlarda kemik grefti ya da yumuşak doku nakliyle dişlerin destek dokusu güçlendirilir.
Tedavi sonrasında diş etlerinde iyileşme birkaç hafta içinde fark edilir. Şişlik azalır, kanama durur ve diş etleri daha sıkı bir form kazanır. Periodontoloji tedavisinin kalıcı olması için düzenli kontrol ve doğru ağız hijyeni alışkanlıkları çok önemlidir. Diş ipi kullanmak, fırçalama süresini uzatmak ve yılda en az iki kez profesyonel temizlik yaptırmak, diş eti hastalıkları tekrarlamadan sağlıklı bir ağız yapısının korunmasını sağlar.
Periodontoloji tedavisinin süresi, hastalığın şiddetine, diş eti dokusundaki hasarın boyutuna ve hastanın ağız bakım alışkanlıklarına göre değişir. Erken evrede tespit edilen diş eti hastalıkları, bir veya iki seansta kontrol altına alınabilir. Bu aşamada yapılan profesyonel temizlik ve kök yüzeyi düzleştirme işlemleriyle diş eti dokusu kısa sürede toparlanır. Fakat iltihap derin dokulara kadar ilerlemişse tedavi birkaç haftalık bir plana yayılır.
İlk seanslarda diş taşları ve bakteriyel plak tamamen temizlenir. Ardından kök yüzeyi pürüzsüz hale getirilir; bu işlem, bakterilerin yeniden tutunmasını engeller. Diş hekimi, her seansta diş etlerinin tepkisini gözlemler. Şişlik, kanama ve hassasiyetin azalma hızına göre bir sonraki aşama planlanır. Bazı durumlarda iyileşmenin desteklenmesi için cerrahi müdahale gerekebilir. Bu tür operasyonlar, lokal anestezi altında kısa sürede tamamlanır.
Tedavi tamamlandıktan sonra diş etlerinin tamamen iyileşmesi 2-4 hafta arasında sürer. Bu süreçte hastanın evde uygulayacağı bakım son derece kritiktir. Düzenli fırçalama, diş ipi kullanımı ve ağız gargarasıyla temizlik alışkanlığının sürdürülmesi iyileşmeyi hızlandırır. Bazı vakalarda diş eti çekilmesi ileri düzeydeyse periodontoloji uzmanı kontrol seanslarını birkaç ay aralıklarla devam ettirir.
Periodontoloji tedavisi, ağrılı bir işlem değildir. Günümüzde kullanılan modern anestezi yöntemleri sayesinde diş eti ve çevresindeki dokular işlemden önce tamamen uyuşturulur. Bu sayede hasta, temizlik veya cerrahi müdahale sırasında acı hissetmez. Tedavi esnasında yapılan işlemler, diş taşlarının ve bakterilerin diş eti altından uzaklaştırılması ya da gerektiğinde diş etinin yeniden şekillendirilmesidir. Bu uygulamalar, doktor tarafından kontrollü ve hassas biçimde yapılır.
Tedavi sonrasında hafif bir sızlama ya da hassasiyet hissedilebilir ancak geçicidir. İltihaplı dokuların temizlenmesiyle diş etleri yeniden iyileşme sürecine girdiği için birkaç gün boyunca hassasiyet normal kabul edilir. Gerekirse hekim kısa süreli ağrı kesici önerebilir. Bazı hastalarda diş etlerinde hafif çekilme veya soğuk hassasiyeti de gözlenebilir. Bu belirtiler birkaç hafta içinde kendiliğinden azalır.
Diş etindeki hastalıklar ileri seviyedeyse bazen kök yüzeyi düzleştirme ya da doku nakli gibi cerrahi işlemler uygulanabilir. Bu müdahaleler de lokal anestezi altında ağrısız biçimde gerçekleştirilir. Tedaviden sonraki ilk günlerde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, ağız hijyenini korumaktır. Dişler nazikçe fırçalanmalı, sert yiyeceklerden kaçınılmalı ve diş ipi dikkatli kullanılmalıdır. Periodontoloji tedavisinin amacı yalnızca enfeksiyonu temizlemek değil, diş etinin sağlıklı formuna geri dönmesini sağlamaktır. Düzenli kontrollerle diş eti iltihabı tekrarlamadan iyileşme tamamlanır. Korkulanın aksine bu süreç, doğru planlama ve hekim desteğiyle konforlu ve ağrısız bir şekilde geçer.
Tedavi edilmeyen hastalıklar hem diş etlerine hem de dişleri çevreleyen kemik dokusuna ciddi zarar verir. İlk aşamada fark edilmeyen hafif bir iltihap, ilerledikçe diş etinde kanama, şişlik ve hassasiyete yol açar. Bu dönemde yapılacak basit bir temizlikle hastalık kolayca kontrol altına alınabilir. Eğer tedavi geciktirilirse enfeksiyon kök yüzeyine ve çene kemiğine kadar yayılır.
İlerlemiş vakalarda diş etinin çekilmesi belirgin hale gelir; diş boyu uzamış gibi görünür ve kök yüzeyi açığa çıkar. Bu da dişlerde hassasiyet oluşturur, sıcak veya soğuk temasında ağrı hissedilir. Enfeksiyon kök ucuna ulaştığında, dişin etrafındaki kemik dokusu erimeye başlar. Kemik desteği azaldıkça dişler gevşer, sallanır ve çekilmek zorunda kalır.
Tedavi edilmeyen periodontolojik hastalıklar genel sağlığı da etkiler. Ağızda sürekli iltihap bulunması, bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve kalp-damar hastalıkları, diyabet gibi kronik rahatsızlıkların seyrini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle diş eti kanaması, ağız kokusu veya dişlerde hareket fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir diş hekimi muayenesine gidilmelidir.
Erken teşhisle başlayan bir periodontoloji tedavisi, diş etlerini eski sağlığına kavuşturur, diş kaybını önler ve çene yapısının korunmasını sağlar. Ek olarak düzenli kontrol ve doğru ağız bakımıyla bu hastalıkların ilerlemesi tamamen durdurulabilir.
